นางอาย สัตว์ป่าจำพวกลิง มีหน้าตาค่อนข้างน่ารัก ตัวเล็ก และขนปุยเป็นกำมะหยี่ ภายนอกดูไม่มีพิษภัยกับใคร แต่หารู้ไม่ว่าเจ้าลิงลม เป็นสัตว์ที่มีพิษอันตราย หากถูกกัดอาจเสี่ยงต่อการแพ้ และเสียชีวิตได้ด้วย เราพามาหาคำตอบของพิษนางอาย เรียนรู้สายพันธุ์ และพฤติกรรมต่าง ๆ อันน่าทึ่งอีกเพียบ
นางอาย (Slow Loris) ถูกเรียกว่า ลิงลม หรือลิงจุ่น สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม ในวงศ์ของ Lorisidae กลุ่มอันดับ Primates พบมากในทวีปเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และบริเวณใกล้เคียง โดยสายพันธุ์ที่ได้รับการรับรองอย่างถูกต้อง ตั้งแต่ก่อนปี 2012 จัดอยู่ในกลุ่มสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ของ IUCN [1]
การจำแนกสายพันธุ์นางอาย โดยในปัจจุบันมีอย่างน้อย 8 สายพันธุ์ ได้รับการระบุอย่างถูกต้อง ดังต่อไปนี้
อธิบายลักษณะทางกายภาพทั่วไป เป็นลิงขนาดเล็ก หัวกลม ใบหูขนาดเล็ก ปกคลุมไปด้วยขนบางนุ่ม มีลวดลาย หรือบางชนิดอาจไม่มีลาย เป็นขนสีน้ำตาลเหลือง สีน้ำตาลแดง หรือผสมกับสีขาว ทั้งยังมีดวงตากลมโต ขากรรไกรใหญ่ มีกรงเล็บแข็งแรง และเท้าสั้น ส่วนมากมีน้ำหนัก ตั้งแต่ 265 – 2,100 กรัม
พฤติกรรมการใช้ชีวิต เป็นสัตว์เคลื่อนที่ค่อนข้างช้า และกินอาหารช้า โดยอัตราการเผาผลาญพลังงาน ประมาณ 40% ซึ่งเป็นอัตราต่ำกว่าปกติ ของสัตว์เลี้ยงลูกด้วยนม พวกมันใช้เวลาส่วนใหญ่ราว 20% ไปกับการหาอาหารตอนกลางคืน เพียงลำพัง และนอนหลับในตอนกลางวัน
อาหารลิงลม เป็นสัตว์กินพืชและกินเนื้อ โดยส่วนประกอบหลักของอาหาร เป็นผลไม้ พืช ยางไม้ และน้ำหวาน 71% และแมลง สัตว์ไม่มีกระดูกสันหลัง หรือสัตว์ขาปล้อง 29% ซึ่งแตกต่างกันไปแล้วแต่สายพันธุ์ ซึ่งพวกมันมีพฤติกรรม การห้อยหัว ลงมาจากกิ่งไม้เพื่อกินอาหาร
สัตว์ขนาดตัวเล็ก ที่มีหน้าตาน่ารัก น่าเอ็นดู ใครจะรู้ว่าในร่างกายของมัน อันตรายขนาดไหน? ทั้งฟันและเขี้ยวคมกริบ น้ำลายที่ก่อให้เกิดอาการแพ้ และข้อศอกที่มีสารพิษสะสม วิวัฒนาการสำหรับการต่อสู้ ขับไล่ศัตรู และการป้องกันตัว พามาเปิดเผยความลับ ที่หลายคนไม่เคยรู้มาก่อน
ลิงลมเป็นสัตว์ที่ไม่ได้รวดเร็วสมกับชื่อ แต่ด้วยทักษะการเอาตัวรอด หากพวกมันตกใจกลัว มักจะเอาใบหน้าแอบอยู่ใต้วงแขนตัวเอง เพราะด้วยนิสัยรักสันโดษ และชอบหลบหนี ซึ่งเมื่อพวกมันถูกคุกคาม แทบจะไม่มีเสียงร้องเลย และหลบแบบหยุดนิ่ง ไม่เคลื่อนไหว จึงเป็นที่มาของชื่อลิงลม “Slow Loris”
สำหรับกลไกการป้องกันตัว เมื่อเจอกับนักล่า พวกมันจะทำตัวเงียบมากที่สุด และเคลื่อนไหวช้า ด้วยความเร็วเพียง 1.9 กิโลเมตร / ชั่วโมง แต่ในทางกลับกัน เมื่อพวกมันต้องออกหาอาหาร จะเคลื่อนไหวเร็ว โจมตีเหยื่อว่องไว และสามารถเดินทางระยะไกลได้ถึง 8 กิโลเมตร / 1 คืน [2]
นางอายคือหนึ่งใน สัตว์มีพิษ จำพวกลิงที่มีพิษ เพียงชนิดเดียวในโลก โดยต่อมพิษถูกเก็บซ่อนอยู่ใต้ศอก ซึ่งมันจะเลียต่อมพิษ เพื่อให้พิษผสมกับน้ำลาย ในสถานการณ์ที่ต้องเผชิญหน้ากับศัตรู พร้อมกัดตลอดเวลา เป็นการป้องกันตัว และเอาตัวรอด โดยบาดแผลจากพิษ จะหายช้ามาก และอาจกลายเป็นเนื้อตายได้
ทั้งนี้นักวิทยาศาสตร์ ยังค้นพบอีกว่า สารพิษของลิงลมมีโปรตีน ที่ก่อให้เกิดอาการแพ้น้ำลายอย่างรุนแรง เช่นเดียวกับน้ำลายแมว ซึ่งอาจทำให้ทางเดินหายใจตีบ และถึงขั้นเสียชีวิต หากถูกลิงลมกัด ด้วยฟันและเขี้ยวคม จึงเป็นเหตุผลที่ผู้ค้าสัตว์ป่าผิดกฎหมาย นิยมตัดเขี้ยวลิงลม ก่อนนำไปค้าขายเป็นสัตว์เลี้ยง [3]
นางอาย สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดเล็ก จำพวก ลิง ชนิดไม่มีหาง และมีหางในบางสายพันธุ์ ถิ่นอาศัยในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ รวมสายพันธุ์หลัก 8 ชนิด มีหน้าตาค่อนข้างน่ารัก แต่มีพิษแรงจากใต้ศอก ส่งออกมาทางน้ำลาย สามารถทำให้ศัตรู หรือคนทั่วไป เกิดอาการแพ้อย่างรุนแรง และเสียชีวิตได้อีกด้วย