สมเสร็จ มีใครรู้บ้างว่าคือตัวอะไรกันแน่? บ้างก็ว่าเป็นหมู บ้างก็ว่าเป็นแรด หรือบางคนอาจกำลังคิดว่า มันคือตัวกินมด ล้วนเป็นความเข้าใจที่ผิด เพราะมันก็คือตัวผสมเสร็จนั่นแหละ สัตว์ที่มีชีวิตมาตั้งแต่ยุคดึกดำบรรพ์ และในปัจจุบันพวกมันเสี่ยงต่อการสูญพันธุ์ แต่มีความสำคัญ กับธรรมชาติเป็นอย่างมาก
ลักษณะทางกายภาพของสมเสร็จ มีรูปร่างคล้ายกับลูก หมูป่า แต่มีงวง จมูกสั้น และหางสั้น โดยมีขนาดแตกต่างกัน มีความยาวลำตัว ประมาณ 2 เมตร ความสูง 1 เมตร และมีน้ำหนักระหว่าง 150 – 300 กิโลกรัม ซึ่งมีขนค่อนข้างสั้น ตั้งแต่สีน้ำตาลแดง หรือสีเทาเกือบดำ และมีลายขาว เป็นรูปหลังอานบริเวณหลัง
ร่างกายของสมเสร็จ เป็นสัตว์ที่มีความยืดหยุ่นสูง เคลื่อนไหวคว้าใบไม้ได้ทุกทิศทาง มีเขี้ยวและฟัน สำหรับแทะกินอาหาร งวงสามารถตอบสนอง ต่อประสาทการรับกลิ่นได้ดี มีหูที่ไวต่อการรับเสียง ช่วยในการชดเชยการมองเห็นที่บกพร่อง เพราะพวกมันอาจมีกระจกตาขุ่นมัว อาจเกิดจากการรับแสงมากเกินไป
จำแนกสายพันธุ์ทั้ง 4 สายพันธุ์ จัดอยู่ในประเภทสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ ตามบัญชีแดงของ IUCN ดังต่อไปนี้
พฤติกรรมสมเสร็จ เป็นสัตว์ที่ชอบอยู่อย่างสันโดษ หรืออาจอยู่กันเป็นคู่ ในบริเวณป่าดิบชื้น หรือใกล้กับแหล่งน้ำ ซึ่งพวกมันชอบนอนแช่น้ำ หรือนอนแช่ในโคลน เพื่อผ่อนคลาย และสามารถหนีศัตรูลงน้ำได้ง่าย บางครั้งอาจพบเห็นว่า พวกมันอยู่ในน้ำทั้งตัว โผล่มาแค่งวงสำหรับหายใจเท่านั้น
การกินอาหาร เป็นสัตว์กินพืช 50% เช่น ใบไม้ ต้นอ่อนพืช พืชน้ำ หญ้า รวมถึงอาจกินไม้บางชนิด ที่มีพิษได้ด้วย และผลไม้อีก 50% โดยออกหากินในตอนกลางคืน ใช้การฟังเสียง และการดมกลิ่นอย่างดีเยี่ยม ตามปกติแล้วสมเสร็จ จะมีนิสัยเรียบร้อย ไม่ก้าวร้าว แต่สามารถกัดได้ในบางครั้ง หากรู้สึกกลัวและอันตราย
สมเสร็จสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ของไทย รู้หรือยังว่ามี “วันสมเสร็จโลก” (World Tapir Day) ถูกจัดขึ้นตรงกับวันที่ 27 เมษายน ของทุกปี สัตว์ที่มีเอกลักษณ์เฉพาะตัว ในต่างประเทศ จะเรียกกันว่า หมูเพกคารี เพราะมีความคล้ายกับหมูป่าเพกคารี โดยมีประชากรค่อนข้างน้อย พบเห็นได้ยากในป่าธรรมชาติ
สมเสร็จถือว่าเป็น สัตว์เขตร้อน ที่ช่วยในการรักษาป่าไม้ และระบบนิเวศทางธรรมชาติ ให้มีสภาพแวดล้อมอุดมสมบูรณ์ จากการศึกษาพฤติกรรมสมเสร็จ ในป่าแอมะซอน ของประเทศบราซิล ค้นพบว่าพวกมัน เข้าไปอาศัยในเขตพื้นที่ป่า ที่เคยถูกไฟไหม้ ช่วยฟื้นฟูให้สภาพป่าที่เสื่อมโทรม กลับมาคืนสภาพมากขึ้น
ด้วยการขับถ่ายมูล โดยมูลประกอบไปด้วยเมล็ดพันธุ์ หลากหลายชนิดจำนวนมาก ซึ่งพฤติกรรมแบบนี้ เป็นการเพาะเมล็ดพืช และกระจายเมล็ดพืช จนต้นกล้าเติบโตเป็นต้นไม้ ภายในแปลงที่ถูกเผา จึงสามารถดึงดูดให้สมเสร็จ และสิ่งมีชีวิตชนิดอื่น เข้ามาอยู่อาศัยได้
สำรวจเมล็ดพันธุ์จากมูลสมเสร็จ พบว่าพวกมันขับถ่ายออกมา 99% เป็นจำนวนเมล็ดสมบูรณ์กว่า 130,000 เมล็ด ซึ่งไม่ได้รับความเสียหายใด ๆ หมายถึงเมล็ดเหล่านั้น จะมีการเจริญงอกงามอย่างเต็มที่ และค้นพบพืชในมูลสมเสร็จมากถึง 24 ชนิด ช่วยในการปลูกป่า และกักเก็บคาร์บอน ให้ผืนป่าแบบทางอ้อม [2]
ที่มา: 8 Surprising Facts About Tapirs [3]
สมเสร็จ สัตว์เลี้ยงลูกด้วยนมขนาดใหญ่ มีกีบเท้า ที่เราเรียกกันว่า ผสมเสร็จ แหล่งอาศัยในทวีปอเมริกากลาง อเมริกาใต้ และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ สัตว์ป่าที่มีงวง กินพืชและผลไม้ มีประสาทการรับกลิ่นและเสียงค่อนข้างดี อยู่ในประเภทสัตว์ใกล้สูญพันธุ์ ซึ่งมีประชากรน้อยมาก พบเห็นได้ยาก